Аса Қамқор, ерекше Мейірімді Алланың атымен.
«Ескерт! Өйткені ескерту мүміндерге пайда береді». (Зарият, 55)
✅ ӘЙЕЛДЕР МЕРЕКЕСІНІҢ ШЫҒУ ТАРИХЫ
«Әйелдер мерекесінің» негізі – 1857 жылы 8-наурыз күні Нью-Йорк фабрикаларының тігіншілері өткізген шерудің негізінде пайда болған дейді. Олар – он сағаттық жұмыс күнін және де еркектермен бірдей жалақы беруді талап еткен…
Бірақ шын мәнінде аталмыш шеруді ұйымдастырған тігіншілер емес, ЖЕҢІЛ ЖҮРІСТІ ӘЙЕЛДЕР болатын. Олар мынаны талап етті… өздеріне қарыз болып қалған теңізшілерге жалақыларын беруді. Билік демонстрацияны тарқатып жібергенімен, артына өшпес із тастап үлгерді.
Шерушілер осы күнді, яғни, 8-наурызды «ӘЙЕЛДЕР КҮНІ» деп атай бастайды. Және бұл ұйымды құрушылар жаңаша құқық талап етуін жалғастырады. Нәтижесінде бұлардың дүмпуі Еуропаға жетеді. 1894 жылы Париж жезөкшелері демонстрация ұйымдастырып, өз құқықтарын қорғайтын кәсіподақ ұйымын құруды талап етеді. Демонстранттар полиция күшімен таратылады.
Одан кейін 1910 жылы төңкерісшіл неміс қыздары Роза Люксембург пен Клара Цеткин 8-наурыз күнін жезөкшелерді – полиция тарапынан қудалауды тоқтатып, басқа да мамандық иелерімен теңестірілген дербес кәсіподақ ұйымын құруды талап етіп, тағы да шеру ұйымдастырады. Және бұлар дегендеріне жетеді. Кеңес кезінде – жоғарыдағы жезөкшелер демонстрациясы «еңбекші әйелдер» демонстрациясы деген атауға алмастырылады. 1910 жылы Клара Цеткин және Роза Люксембург Копенгагенде өткен Екінші Халықаралық Социалист Әйелдер Конференциясына барып, дүниежүзі әйелдерінің құқықтарына қоғамның көңілін аудару үшін нақты бір күнді белгілеу туралы ұсыныс жасайды. Және 8-наурыз күнін ұсынады. (К.Цеткиннің туған күні де 8-наурыз).
Содан 1917 жылы Австрия, Венгрия, Германия, Нидерланд, АҚШ, Швейцария және де т.б елдердің әйелдері, ескіше 23-ақпанда (жаңаша 8-наурыз) Петербург большевиктер комитетінің шақыруымен Петерборға келіп, Әйелдер күніне орай саяси митингтер мен демонстрациялар өткізіп, орыс қыздарын желіктіріп кетеді. Сөйтіп коммунистер тарапынан қолдау тапқан Әйелдер мерекесінің Совет елінде қалыптасуына Леонид Ильич Брежнев көп үлес қосқан. Осы кісінің тапсырмасымен 1966 жылы 8-наурыздан бастап, бұл күн КСРО көлемінде мереке ретінде бекітілді.
Бірақ капиталисті елдер 8-наурызды мереке деп мойындаған жоқ. Әлі де солай. Бірақ көп елдерде, атап айтқанда: Америкада – «Аналар күні», Францияда – «Әжелер күні», Жапонияда – «Қыздар күні» деген бар.
Тағы бір айта кететін жағдай 8-наурыз күнін еврейлер басқа бір мақсаттағы мереке ретінде бөлекше атап өтеді. Оның тарихы – еврей сұлуы Есфирь мен парсы патшасы Ксеркстен бастау алады. Есфирь ханым өзінің Ксеркске әсер еткен әдемілігінің арқасында, өз халқы еврейлерді жойылып кетуден құтқарып қалған-мыс. Алғаш рет 8-наурызды мереке ретінде тойлауды ұсынған Клара Цеткин де еврей ұлтынан. Сол себепті ол, 8-наурызды мереке ретінде ұсыну арқылы еврейлердің мерекесін әлемдік дәрежеге көтеруді де ойластырған дейді зерттеушілер.
Осының бәрін қорыта келе не айтуға болады? Ең бастысы бұл мереке жаман әйелдердің құқын қорғаудан бастау алып, соңында жойттардың жойылып кетпеуін құттықтайтын «керемет мерекеге» айналған. Өкінішке орай, Әйелдер мерекесінің тарихын көбіміз біле бермейміз. Адамдар өздерінің білімсіздігінің нәтежиесінде еліктеушілікке бой алдыруда. Ептеп айтсаңыз: «тек мен емес, бәрі де солай жасайды» деп, ақталады. Көпшіліктен яғни қоғамнан бөлектеніп қалудан қорқады. Нәтижесінде «жалғыз жүріп жол тапқанша, көппен бірге адас» деген мақалдар күшіне енуде. Осындайда Л.Н.Толстойдың: «Үлкен апаттарға апаратын қарапайым жол «бәрі де солай жасайды ғой» деген сөз» дегені ойға оралады. Пайғамбарымыздың ﷺ сахабасы Умар ибн әл-Хаттаб (р.а.) айтқандай: «Біз Ислам арқылы дәрежемізді жоғарылатқан халықпыз. Ал, егер де, басқа дүниеден дәреже іздейтін болсақ, онда Алла біздің дәрежемізді түсіреді». (Namys.kz сайтынан алынды)
ҰЛТЖАНДЫ БАУЫРЛАР ҚАУЫМДАСТЫҒЫ